Nga Sulejman Mato
Çabej eshte nje mal qe nuk kapercehet dot.
Çabej te tregon udhen nga duhet te ecesh, ne qofte se dikush pretendon te behet nje gjuhetar me kembe ne toke.
Ne Amerike mund te shkosh me avjon, por,ne qofte se do te shkosh me vaporr atehere duhet te kapercesh oqeanin Paqesor i cili ne gjuhesi quhet Eqerem Çabej.
Une kam pasur fatin qe kam qene student i tij,kam pasur fatin qe e kam besuar dhe e kam studjuar fije per fije gjithe vepren e tij fondamentale.
Pa e besuar dhe pa e studjuar ne rrenje opusin e tij gjuhesor edhe une po te doja ta kaperceja do te beja te njejtat gabime qe bejne ca dilerante te ashtquajtur studjues te gjuhesise
Eshte e vertete qe gjuha shqipe eshte nje nga rrenjet e para te gjuheve indoeuropjane
Cabej nuk e ka mohuar kete gje,perkundrazi, por ai e ka cuar studimin e vet gjer te enigma pellasge para se ciles paraqiten shume te panjohura.
Ajo qe do te hidhte drite rreth kesaj teze te
panjohur jane gjuhet e humbura,thrake,jonike,eolike dhe dorike.
Kam qene prezent vete te Çabej kur Petro Zhej i kerkoi.mendim rreth studimit te tij “sanskritishtja dhe aferite e saj me gjuhen shqipe.”
Cabej e pergezoi 0er kete studim dhe i sugjeroi te thellohej dhe me tej.
Kur Petrua i tha te beheshin bashkeautore,ai u terhoq me takt
– Jam teper vone,- i tha,-por ti merru seriozisht me kete studim.
Me ” seriozisht” ai kuptonte seriozitetin shkencor te ketij studimi.
Une jam marre seriozisht prej njezet vjetesh me librin tim ” Vezhgime mbi lashtesine e gjuhes shqipe.”
Ne parathenien e ketij libri permend qe ” gjuhet jane ene komunikuese
ne shekuj gjuhet fqinje kane marre e kane dhene” E dyta nuk kam anashkaluar argumentin e De Sosyrit, babain e gjuheve boterore,i cili thote ” fjala nuk ka lidhje me sendin” ndryshe popuj te ndrydhem do te flisnin te njejten gjuhe,ose e shpjeguar sipas Agrondalipajve do flisnin te gjithe shqip.
Jane disa drejtime qe duhen.marre ne studim, Ne krye eshte metods krahasuese e fjaleve te te njejtit trung indoeurpojan.
Jo pa interes jane: onomatopeite,
semantika
fonemat,
morfologjia,
Çabej i kushtoi gjithe jeten gjuhes shqipe.
Çabej nuk i anashkaloi gjuhetaret e tjere albanologe,duke hedhur bazat e nje gjuhe te lashte ,studimet e se ciles presin te shkojne dhe me tej, por jo duke share malin e larte,por duke e kapercyer kete mal te larte me nje pune perkushtuese, disa dekadash,aq sa iu desh ta ngrinte kete mal te larte,il grande Çabej.
