Nga Lindita Begolli
Biznesi ka marrë hov dhe ndërveprimi me botën e huaj të kërkon njohjen e anglishtes medoemos, kjo bën që në njëfarë mënyre të na dëmtojë aty këtu gjuhën shqipe.
(Si përkthyese me profesion njoh shumë mirë rregullat e përkthimit dhe të drejtshkrimit të shqipes).
U bënë tashmë shumë vite që shumica e profesionistëve të shkruajnë vetëm anglisht, ose ose të shkruajnë copa copa, ca shqip e ca anglisht ose e anasjelltas.
Duke mos u thelluar në përmbajtje dhe strukturë kanë filluar të zvetënojnë gjuhën mëmë duke e reckosur dhe duke ja humbur origjinalitetin.
Ndoshta disa mund ta mendojnë së nuk i shqetëson ky fakt edhe është në të drejtën e secilit të mendojë si të dojë, por ajo që haste shpesh është keqkuptimi mes njerëzve edhe përcjellja e gabuar e mesazhve tek të tjerët.
P.sh. ndjekësit tuaj nuk marrin siç duhet atë që ju dëshironi të përcillni. Fundja nuk është në dorën tonë ajo çfarë të tjerët perceptojnë, por është në dorën tonë të përcjellim saktë edhe qartë atë që duam të kuptojnë të tjerët.
Si po ja humbim origjinalitetin dhe po krijojmë keqkuptime padashje.
● Shkruajmë shqip me strukturë dhe kuptim të fjalëve në anglisht.
● Shpesh ndodh që mesazhi të mos përcillet në kuptimin që do përcjellësi, sepse perceptohet gabim nga marrësi. Këtu ndeshemi me dukurinë e keqkuptimeve në marrëdhëniet mes miqsh, kolegësh, klientësh, marrëdhëniet vartës epëror, etj etj.
P.sh. kemi fjalinë me fjalë në shqip, por me strukturë dhe përkthim fjalë për fjalë në anglisht:
Më kthe faqen mbrapsh.
Kuptimi i saktë në shqip është “Të kthesh faqen nga ana e pasme ose faqen kokëposhtë”, por kursesi nuk nënkupton që të rikthehesh tek një faqe tjetër e mëparshme.
Prej një periudhe të gjatë pune në sektorin TIK kam vërejtur se shumë fjalë të huaja janë standardizuar e zyrtarizuar ndoshta nga persona jo ekspertë të fushës duke u bërë pjesë e shqipes në variantin gabim të saj.
Unë po ju sjell vetëm disa shembuj thjeshtë sa për ilustrim, ndërkohë ju e gjykoni vetë më tej.
● Digital, ne shqip e saktë është dixhital (ne kështu e shqiptojmë të gjithë), në shqipen e standardizuar gabim është digjital.
● Agenda, ne shqip e saktë është Axhenda (ne kështu e shqiptojmë të gjithë), në shqipen e standardizuar gabim është Agjenda.
Shqipja ka rregulloren e saj të pranimit të fjalëve të huaja duke i përshtatur këto fjalë sipas rregullave të saj në shqip edhe jo si të na teket ne.
(Rregulli është kur një fjalë e huaj përkthehet në shqip, ajo do të shkruhet me gërmat e shqipes sipas shqiptimit fonetik letrar dhe më tej do i vendosen mbrapashtesat përkatëse sipas kategorisë së fjalës, pra kemi dixhital dhe jo digjital).
A ju ndodh të hasni kësi vështirësish edhe ju? Nëse po na tregoni ndonjë rast.
